- Autor: Ross W. Duffin
- Wstęp: Maciej Kaziński
- Przekład i redakcja: Tomasz Wierzbowski
- Data wydania: kwiecień 2016
- ISBN: 978-83-61835-15-8
- Format: 145×210 mm
- Liczba stron: 200
- Rodzaj oprawy: twarda
Jak system równomiernie temperowany popsuł harmonię (i dlaczego powinno cię to obchodzić)
Ross W. DuffinKsiążka Jak system równomiernie temperowany popsuł harmonię to popularyzatorski, wielostronny i bardzo pożyteczny wykład prowadzący czytelnika (przede wszystkim muzyka, lecz i muzykologa – historyka muzyki, akustyka, czy stroiciela, a także czytelnika-humanistę) przez złożone zagadnienia natury dźwięku, harmonii, matematycznych i fizycznych podstaw określania ich wysokości, stosunków między nimi.
Fragment Wstępu Macieja Kazińskiego
Seria 3/2 pod redakcją Tomasza Wierzbowskiego prezentuje wszystko to, na co – podobnie jak w przypadku prawdziwie czystej kwinty – nie ma miejsca w naszym codziennym sposobie myślenia o muzyce i sztuce: co zostało zapomniane, wymazane bądź wyparte. Za ojca teorii dźwięków muzycznych uważany jest Pitagoras, który zauważył, że niektóre pary dźwięków zagrane jednocześnie brzmią zgodnie, a inne nie. Za pomocą monochordu ustalił, że wzajemne stosunki wysokości dźwięków tworzących konsonans wyrażają się w prostych liczbach. Interwał kwinty, wyróżniający się spośród innych najstabilniejszym współbrzmieniem, tworzyły w jego systemie dźwięki o wzajemnym stosunku częstotliwości 3:2. Ten „mocny” interwał musiał stać się podstawą każdego systemu muzycznego. Jednak jego akustycznie czysta forma, jaką zalecał Pitagoras, nie znalazła miejsca w muzyce europejskiej, dążącej do kompleksowości i kochającej doskonałą symetrię klawiatury fortepianu. Został więc odarty z części swego brzmienia i posłużył do stworzenia skali dźwiękowej w takim kształcie, jaki dziś znamy.
Autor pierwszej książki w serii, zatytułowanej Jak system równomiernie temperowany popsuł harmonię (i dlaczego powinno cię to obchodzić), Ross W. Duffin opowiada o negatywnych dla harmonii konsekwencjach powszechnego przyjęcia tego systemu strojenia w muzyce zachodniej, natomiast Stuart Isacoff w książce Temperacja. Jak muzyka stała się polem bitwy wielkich umysłów zachodniej cywilizacji nakreśla obraz kontrowersji, jakie na przestrzeni wieków towarzyszyły dyskusjom o wprowadzeniu takiego stroju. Dotychczasowym celem serii 3/2 jest zachęcenie czytelników nie do spojrzenia wstecz na minione dzieje poszukiwania idealnego stroju muzycznego, lecz raczej – na tyle, na ile to możliwe – do wyprawienia się w podróż wehikułem czasu: przyjęcia perspektywy ludzi, którzy nie dysponowali naszą dzisiejszą wiedzą.
Ross W. Duffin jest znany od wielu lat jako pełen wigoru gospodarz i producent radiowego programu Micrologus: Exploring the World of Early Music, emitowanego w amerykańskim radiu publicznym w latach 1981–1998. Urodzony w Londynie w Kanadzie, otrzymał tytuł licencjata na Uniwersytecie Western Ontario, a następnie obronił pracę magisterską i doktorat na Uniwersytecie Stanfordzkim. Obecnie jest profesorem muzyki w Case Western Reserve University, gdzie współtworzy programy studiów licencjackich i magisterskich. Nauczał muzyki dawnej podczas letnich warsztatów w Toronto, Vancouver, Amherst, MA Waszyngtonie, Oberlin, San Francisco i Los Angeles. Laureat prestiżowej nagrody Noah Greenberg nadawanej przez Amerykańskie Stowarzyszenie Muzykologów w uznaniu pracy, z której korzystają zarówno naukowcy, jak i artyści. Autor artykułów na temat muzyki dawnej, od XIII do XVIII wieku. Redagował A Josquin Anthology dla Oxford University Press (1999) oraz A Performer’s Guide to Medieval Music dla Indiana University Press (2000). Książka Duffina Shakespeare’s Songbook opublikowana przez W.W. Norton w 2004 roku otrzymała nagrodę Claude V. Palisca nadawaną przez Amerykańskie Stowarzyszenie Muzykologów.
A jeśli wielcy kompozytorzy jak Bach czy Mozart słyszeli w swej muzyce bogatsze współbrzmienia niż te, które słyszymy w niej dziś?
Sądzę […], że powinniśmy raz jeszcze przyjrzeć się strojom, jakich w ciągu wieków używali wielcy kompozytorzy i wykonawcy – wszyscy, de facto, których muzykę dziś wykonujemy. Powodem jest nie tylko historycyzm, ale przede wszystkim fakt, że poszczególne systemy strojenia odzwierciedlają wybory, jakich na przestrzeni wieków dokonywali kompozytorzy i muzycy, starając się zaprezentować swą muzykę tak, jak według nich brzmiała najlepiej.
Ross W. Duffin
Sławomir Wojciechowski
Kocia muzyka z wilczą kwintą
Glissando.pl, z dnia 7 stycznia 2018
Przyglądając się bliżej opisanym w książce procesom trudno oprzeć się wrażeniu, że całą winą za „psucie” klasycznej harmonii należy obarczyć samą harmonię, która bardzo wcześnie zdradza swą zaborczość i opanowuje wyobraźnię teoretyków, muzyków i budowniczych instrumentów. Już w renesansie wszyscy kompozytorzy, świadomie bądź nieświadomie pracują nad stworzeniem spójnego, harmonicznego systemu z uporządkowanymi relacjami interwałów. Dalej konsekwentnie temperują nierówne interwały i otwierają sobie w ten sposób drogę do wszystkich tonacji rodzącego się stopniowo systemu dur-moll. Bach temperuje swój klawesyn po to, by móc komponować muzykę we wszystkich możliwych teoretycznie tonacjach.
Przeczytaj całą recenzjęAleksander Mocek
Ross W. Duffin, Jak system równomiernie temperowany popsuł harmonię i dlaczego powinno cię to obchodzić
„Ruch Muzyczny” 2017 nr 3
Może cię zainteresować
