Po wielu latach starań i przygotowań trafia do Czytelników liczący ponad tysiąc stron tom zawierający Teksty zebrane Jerzego Grotowskiego. Jest to pierwsza całościowa edycja dorobku tekstowego artysty, prezentująca jego biografię twórczą i intelektualną zapisaną własnymi słowami. Książka zawiera łącznie 138 tekstów: artykuły i eseje, autoryzowane transkrypcje wystąpień publicznych i wykładów, rozmowy i wywiady. Wśród nich 37 pozycji nie było dotychczas publikowanych po polsku (m.in. tak ważne jak Wokół powstawania „Apocalypsis”, 1969, Reżyser jako widz zawodowy, 1984 czy Montaż w pracy reżysera, 1989), zaś 17 to światowe pierwodruki (m.in. prace dyplomowe pisane na zakończenie studiów aktorskich i reżyserskich oraz teksty przygotowane przez Leszka Kolankiewicza na podstawie przemówień i spotkań Grotowskiego z lat 70.). Oprócz tekstów należących do kanonu wypowiedzi artysty, tom przynosi także publikacje dotychczas trudno dostępne i prawie nieznane (np. wystąpienia polityczne z czasów zaangażowania Grotowskiego w antystalinowskich organizacjach młodzieżowych w 1957 roku). Trudno wątpić, że jego ukazanie się oznacza zasadniczą zmianę w możliwości obcowania z myślą i dokonaniami twórcy.
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Jerzy Grotowski (ur. 11.08.1933, Rzeszów – zm. 14.01.1999, Pontedera) był reżyserem teatralnym, badaczem sztuki aktorskiej i – szerzej – performerskiej, wykładowcą antropologii teatralnej, reformatorem sztuk widowiskowych i wizjonerem kultury. W latach 1957–1969 wyreżyserował siedemnaście przedstawień, w tym jedenaście w założonym i kierowanym przez siebie Teatrze Laboratorium z siedzibą najpierw w Opolu, a następnie we Wrocławiu, wśród których na całym świcie są znane: Akropolis (1962), Tragiczne dzieje doktora Fausta (1963), Książę Niezłomny (1965), Apocalypsis cum figuris (1969). U szczytu światowej sławy oświadczył, że nie jest już zainteresowany tworzeniem spektakli teatralnych, i rozpoczął fazę poszukiwań parateatralnych w domenie „kultury czynnej”. W późnych latach siedemdziesiątych z poszukiwań tych wyłoniło się przedsięwzięcie Teatr Źródeł (1978–1982), przerwane kiedy Grotowski wyjechał z Polski w czasie stanu wojennego, decydując się na emigrację do USA. W 1986 roku na zaproszenie Fondazione Pontedera Teatro Grotowski przeniósł się do Pontedery we Włoszech, gdzie stworzył Workcenter of Jerzy Grotowski (obecnie Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards). Tu pracował nad ostatnią fazą swoich twórczych poszukiwań, Sztuką jako wehikułem.
Więcej informacji: grotowski.net/encyklopedia/grotowski-jerzy
Igor Stokfiszewski
Dlaczego Grotowski?
„Dziennik Opinii” (Krytyka Polityczna)
Za Grotowskim wciąż podąża legenda artysty, który niemal podległ ekskomunice, gdy Prymas Tysiąclecia – kardynał Stefan Wyszyński – podczas kazania wygłoszonego w 1976 r. w krakowskim kościele na Skałce wykrzyczał sprzeciw wobec twórcy Teatru Laboratorium, stwierdzając, że spektakl Apocalypsis cum figuris demoralizuje naród. Grotowski jako polski Lew Tołstoj drugiej połowy XX w.? Teolog życia zbiorowego wykraczający poza kościelno-narodową ortodoksję i przez ortodoksję tę piętnowany? Antypapież, jak (pół żartem, pół serio) mówiono o nim, gdy na tronie Piotrowym zasiadł Karol Wojtyła? Ta legenda przemawiała nam do wyobraźni.
Przeczytaj całą recenzjęMirosław Kocur
Wreszcie jest
„Teatr” 2013 nr 6
Podczas czytania Tekstów zebranych najbardziej uderzyła mnie uczciwość i sumienność Grotowskiego w relacjonowaniu własnych doświadczeń i osiągnięć kolegów. Szczerość nadaje tym wypowiedziom wielkiej mocy. Szczerość i szacunek dla pracy. Grotowski to ekspert w źródłowym znaczeniu tego wyrazu – po łacinie expertus znaczy „doświadczony”, „sprawdzony”. W Teatrze Laboratorium zgłębiano równie serio praktykę aktora, co sztukę reżysera. Początkiem owego zgłębiania zawsze było czynienie, działanie. Grotowski stawia tezy radykalnie, często przybiera ton mentorski, dziwnie się wyraża o kobietach, nadużywa batalistycznych skojarzeń. Trzeba z nim oczywiście dyskutować. Trzeba się nie zgadzać. Ale warto go wysłuchać.
Przeczytaj całą recenzjęŁukasz Saturczak
Kolos
„Twórczość” 2014 nr 6, s. 118–120
Agata Adamiecka-Sitek, Dariusz Kosiński, Igor Stokfiszewski
„Teksty zebrane” Jerzego Grotowskiego – zapis spotkania przedstawiającego tom
„Performer” 2013 nr 3
Kacper Pietraszewski
Wychodząc na spotkanie
Magazyn.pl, z dnia 15 lipca 2013
Tadeusz Kornaś
Droga
Gazeta Teatralna „Didaskalia” 2013 nr 117, s. 144–147