Peter Brook. Ku teatrowi pierwszemu

Georges Banu

Ta książka opowiada o drodze. O drodze, jaką przebył Peter Brook w teatrze Bouffes du Nord, od Tymona Ateńczyka do Hamleta. Byłem świadkiem tej drogi od jej pierwszego wieczoru. Teraz nadszedł czas, aby ją opisać. Opis podąży torem Brooka i jego zespołu, przywołując wcześniejsze wydarzenia, które rozegrały się tak w Londynie, jak i w innych miejscach. Począwszy od premiery Tymona, będzie się zatrzymywać na chwilach uniesień i opisze to, co trwałe; połączy analizę z bezpośrednim świadectwem. Perspektywę, która ukazuje widok ogólny, połączy z konkretami doświadczenia, pozwalającymi to doświadczenie, choćby częściowo, przywołać. Chodzi o to, aby przypomnieć poszczególne wydarzenia, nie gubiąc przy tym wizji całej drogi – aby objaśnić jej przebieg i etapy; aby przywrócić pamięć olśnień doznanych w sali, która stała się mityczna. Sali, którą wyjątkowy reżyser uczynił zarówno swoim ogniskiem domowym, jak i swoim dziedzictwem. Książka ta żywi się bezpośrednią znajomością drogi Brooka w Bouffes. Brook i Bouffes są nierozdzielni.

Georges Banu – profesor emerytowany w katedrze teatrologii na Sorbonie (Sorbonne Nouvelle – Paris II) i honorowy przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych, a także współredaktor naczelny pisma „Alternatives théâtrales” i redaktor prowadzący serii „Le Temps du Théâtre” wydawanej przez Actes Sud.
Opublikował szereg ważnych prac poświęconych europejskim reżyserom, zwłaszcza Peterowi Brookowi, Michaelowi Grüberowi, Giorgiowi Strehlerowi, Antoine’owi Vitezowi, Ariane Mnouchkine. Jest autorem trylogii o teatrze i malarstwie: Le Rideau (1997), L’Homme de dos (2000) i Nocturnes (2005) oraz cyklu, na który składają się: L’Oubli (2005), Le Repos (2009) i Nuit (2004). Najbardziej znane prace Banu to: Le Rouge et l’Or. Une poétique du théâtre à l’italienne (1989), Notre théâtre – la Cerisaie (1999), L’acteur qui ne revient pas (1986), La Scène surveillée (2006), Miniatures théoriques (2008) oraz Shakespeare. Le monde est une scène (2009).
Redaktor wydań specjalnych: Théâtre et opera. Une mémoire imaginaire(1990), Le théâtre testamentaire (1991), Le théâtre de la nature (1992), L’Est désorienté (2000), Le corps travesti (2007), Extérieur cinéma (2009). Trzykrotnie otrzymał nagrodę za najlepszą książkę w języku francuskim o teatrze. Jego teksty zostały przetłumaczone na języki: włoski, niemiecki, hiszpański, rosyjski, rumuński, węgierski i słowacki. Współpracował przy spektaklach Luca Bondy’ego, Yanisa Kokkosa oraz Patrice’a Chéreau.
Autor notatek, na podstawie których powstała pierwsza wersja tekstu Performer Jerzego Grotowskiego. Wspólnie z Grzegorzem Ziółkowskim przygotował wybór tekstów Petera Brooka, zebranych w tomie Teatr jest tylko formą. O Jerzym Grotowskim (wydanie polskie 2007, wydania angielskie i francuskie 2009, wydanie włoskie 2011, wydanie irańskie 2014).
Laureat medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, polskiego odznaczenia nadawanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Brook nie ma w sobie nic z pustelnika. Będąc człowiekiem otwartym, potrafi zręcznie przemieniać momenty wycofania się z bezpośrednim zaangażowaniem się w sprawy świata, którego ruchy dostrzega i przemiany rejestruje. Brook podróżuje, przemawia i prowadzi dialog, nie zatracając się przez to w poruszeniach czy wzburzeniach, których pokusę nauczył się kontrolować i których wartości wypróbował. Pośrodku żywota, niczym poeta w Boskiej Komedii, doświadczył niepokojów zagubienia się „w ciemnym lesie” i zadaje sobie pytania o wybory, których ma dokonać. Decyduje się zerwać z teatralną instytucją, nie wycofując się na pustynię, znaleźć samotnicze środowisko w samym sercu miasta.
Fragment tekstu Wyjątkowy przyjaciel

Pobierz fragment książki w PDF

Mirosław Kocur
Trening wyobraźni
„Teatr” 2014 nr 12, s. 80–81

Georges Banu, świadek przebudowy Bouffes du Nord i uważny widz wszystkich premier, już w roku 1991 opublikował swój pierwszy raport z prac angielskiego reżysera w Paryżu. Niewielka książeczka Peter Brook. De Timon d’Athènes à Hamlet ukazała się w prestiżowym wydawnictwie Flammarion. Brook jednak nie ustawał w tworzeniu dzieł teatralnych i wciąż zaskakiwał. Po epoce „teatru serca” zainicjował „teatr rozumu”. W roku 2005 Banu zdecydował się uzupełnić książkę o nowe świadectwa i przemyślenia. Poszerzone wydanie zatytułował: Peter Brook. Versus un thèàtre premier. Podtytuł Ku teatrowi pierwszemu nieprzypadkowo kojarzy się ze sławną biblią teatralną Jerzego Grotowskiego, Ku teatrowi ubogiemu.

Przeczytaj całą recenzję

Może cię zainteresować

Peter Brook Wywołując (i zapominając) Szekspira

Peter Brook Z Grotowskim. Teatr jest tylko formą

Katalogi

Peter Brook. Ku teatrowi pierwszemu

Może cię zainteresować