- Autor: Tomasz Kubikowski
- Wydawnictwo: Instytut im. Jerzego Grotowskiego
- Data wydania: październik 2025
- Miejsce wydania: Wrocław
- ISBN: 978-83-61835-42-4
- Liczba stron: 136
Przeżyć na scenie E-BOOK (format EPUB)
Tomasz Kubikowski„Pierwsze wydanie tej książki ukazało się na początku 2015 roku, nakładem warszawskiej Akademii Teatralnej. Dało ono autorowi obywatelstwo w kręgu badaczy Stanisławskiego i udział w Radzie Redakcyjnej kwartalnika „Stanislavski Studies”; wiele okazji do pogłębienia studiów.
Angielska wersja książki, opublikowana w dziewięć lat później w wydawnictwie Routledge pod nawiązującym do obrosłego tradycją angielskiego przekładu «Pracy aktora nad sobą» tytułem: «An Actor Survives», różni się od polskiego pierwowzoru dwojako. Po pierwsze: nieco odmiennym tokiem wykładu, jako że potencjalni czytelnicy wyrośli w innej kulturze i pewne aluzje czy odniesienia nie byłyby dla nich zrozumiałe; z kolei innych rzeczy tłumaczyć im nie potrzeba. Po drugie zaś: różni się uzupełnieniami, ujaśnieniami i drobnymi korektami, czyniącymi wywód – jak mam nadzieję – trochę bogatszym i dojrzalszym. W szczególności, poszerzyłem tam początkowe dwa rozdziały o niektóre treści zamieszczonego wcześniej w „New Theatre Quarterly” artykułu «Stanislavsky’s Failed Bildungsroman» (2023); z kolei rozdział czwarty – o wątki niepublikowanego referatu «The Vaudevillean Universe» z konferencji «Stanislavsky in Context» (kwiecień 2019). Wszystkim rozdziałom i podrozdziałom, dotąd tylko numerowanym, nadałem ułatwiające orientację tytuły. Pominąłem «Zakończenie».
Obecne drugie wydanie polskie stanowi zatem trzecie faktyczne. Łącząc cechy obydwu poprzednich edycji, zostało jeszcze trochę rozszerzone – wobec pierwodruku w sumie o piętnaście procent objętości. Z wydania polskiego pozostał tu kontekst kulturowy wywodu, z angielskiego – korekty i dodatki”.
Fragment „Uwag technicznych do nowego wydania”
„Tomasz Kubikowski dochodzi do rewelacyjnych wniosków. […] Znakomita książka”.
Katarzyna Osińska
„Nowe spojrzenie okazało się przenikliwe i odkrywcze […] sam Stanisławski powiedziałby w tym miejscu: «wierzę»”.
Piotr Mitzner
„To fascynujące studium […] może stanąć obok «Stanisławskiego na nowo» Marii Shevtsovej jako ważna XXI-wieczna rewizja dzieła Stanisławskiego”.
Margaret Coldiron, „Stanislavski Studies”
Tomasz Kubikowski jest profesorem Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Badacz teatru i performansu, tłumacz, edytor, krytyk. Autor książek: „Siedem bytów teatralnych. O fenomenologii sztuki scenicznej” (1994), „Reguła Nibelunga. Teatr w świetle nowych badań świadomości” (2004), „Teatralne doświadczenie Wilhelma Meistra” (2014), „Przeżyć na scenie” (wyd. 1 – 2015, wyd. 2 – 2025), „Zjadanie psów” (2019), „An Actor Survives: Remarks on Stanislavsky” (2024). Kierownik literacki Teatru Narodowego w latach 2003–2025. Członek rad redakcyjnych czasopism: „Performer”, „Stanislavski Studies” i „New Theatre Quarterly”.
„W dziedzinie myśli i słowa Stanisławski był biegłym amatorem. Dziedzinę gry aktorskiej rozeznał aż do tych głębi, w których łączy się ona z samą ludzką kondycją, tak podstawową, że poprzedza wszelki ludzki dyskurs; brak więc słów, żeby ją wyrazić. Próbował to zrobić, rozbijał się o słowa, mnożył je bezradnie i niepotrzebnie. I nie wiedząc o tym, wyszedł poza język swoich czasów, antycypując ujęcia psychocielesnej ludzkiej jaźni i jej zakotwiczenia w świecie, które w pół wieku później wynikły z postępów w nauce o mózgu oraz zwrotu performatywnego w humanistyce.
Był naturalistą, ale w żadnym z ówczesnych znaczeń tego słowa: ani światopoglądu, ani estetyki; naturalistą w sensie pokory wobec przyrody w całym jej nigdy do końca niepoznanym bogactwie, naturalistą bez redukcji”.
Fragment książki
Jolanta Kowalska
Remastering Stanisławskiego
Miesięcznik „Teatr” 2016 nr 3
„Nie znam innej książki o teatrze, która byłaby równie mądrą książką o życiu. Jej autor sięga do bardzo starej tradycji pisarskiej z czasów, w których humanistyki nie krępowały jeszcze wewnętrzne podziały. Nie było dyscyplin ani specjalistycznych gett, dzięki czemu umysł mógł sobie hasać bezkarnie po nieograniczonych obszarach wiedzy.
«Przeżyć na scenie» Tomasza Kubikowskiego jest właśnie takim manifestem cudownej swobody myślenia. Nie da się tej książki wcisnąć do żadnej gatunkowej szufladki. Jest erudycyjnym esejem, rozprawą filozoficzną i zarazem kawałkiem świetnej prozy. […]
«Przeżyć na scenie» to rzecz nie tylko o metodzie aktorskiej, lecz może przede wszystkim – o dramacie istnienia, który przenika wszystkie wymiary życia na ziemi, biorąc początek w molekularnym mikrokosmosie przyrody. […]
«Przeżyć na scenie» mówi o tym, jak ryzykowną grę prowadzimy na co dzień, usiłując przeżyć w prawdziwym życiu. W szerszej perspektywie nasze indywidualne dramaty nie mają jednak znaczenia, są częścią wielkiego dramatu ewolucji, w którym nieustannie pracują selekcyjne młyny. W tej naturalistycznej wizji nie ma miejsca na dobro i zło, nie mieszczą się w niej jakiekolwiek wyobrażenia o równowadze moralnej świata. Naprzeciw siebie stają interes gatunku i sztuka przetrwania, którą możemy doskonalić, bez ostatecznej gwarancji sukcesu. Humanistyczna narracja o sensie i celu życia, wmontowana w dyskurs przyrodniczy, brzmi przerażająco. To rzecz dla ludzi o mocnych nerwach”.
Jarosław Gajewski
Przeżyć na scenie
Miesięcznik „Teatr” 2017 nr 3
„Oryginalność tej książki związana jest ściśle z postacią i drogą twórczą jej autora. Tłumacz dzieł Schechnera, autor «Siedmiu bytów teatralnych», «Reguły Nibelunga» tudzież publikacji dotyczących performatyki (zob. bibliografia) w sposób organiczny (sic!) spożytkował swą wiedzę (z wielu dziedzin nauki) i performatyczne instrumentarium do analizy tekstów Stanisławskiego oraz znaczących komentarzy jego uczniów. Przekonująco przetłumaczył zasadniczą myśl autora «Pracy aktora nad sobą» na język performansu, wciąż raczej słabo przyswojonego przez nasze środowisko teatralne nurtu refleksji teatralnej i twórczej aktywności człowieka. […]
Książka Kubikowskiego jest ważna, bo inspirująco może dotknąć ludzi z twórczymi ambicjami”.
Może cię zainteresować
