Beata Baczyńska – hispanista i teatrolog, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego, zajmuje się historią teatru polskiego i dramaturgią hiszpańską Złotego Wieku. Jednym z głównych obszarów jej badań jest twórczość Pedra Calderóna de la Barca, któremu poświęciła monografię Dramaturg w wielkim teatrze historii (Wrocław 2005). Jest cenionym edytorem – uczestniczy m.in. w projektach związanych z wydaniem krytycznym Autos sacramentales completos Calderona (GRISO, Universidad de Navarra) i Comedias Agustína Moreto (PROTEO, Universidad de Burgos). Jest autorką wielu prac w języku polskim i hiszpańskim, pośród których znaczące miejsce zajmują opracowania dotyczące obecności dawnej dramaturgii hiszpańskiej w polskiej tradycji teatralnej. Jej książka „Książę Niezłomny”. Hiszpański pierwowzór i polski przekład (Wrocław 2002) przewartościowała szereg kluczowych sądów na temat miejsca i roli literatury hiszpańskiej w polskim romantyzmie oraz Księcia Niezłomnego w historii polskiego teatru.
Książę Niezłomny (Z Calderona de la Barca). Tragedia we trzech częściach Juliusza Słowackiego – przekład siedemnastowiecznego hiszpańskiego dramatu i arcydzieło polskiego romantyzmu – to utwór wyjątkowy, który dzięki Teatrowi Laboratorium stał się źródłem jednego z ważniejszych wydarzeń w historii teatru światowego XX wieku. Przedstawienie dramatu Calderóna – zrealizowane w języku polskim w oparciu o tekst Słowackiego przez Jerzego Grotowskiego i jego aktorów, którego premiera odbyła się w siedzibie zespołu we Wrocławiu w 1965 roku, już na przełomie lutego i marca 1966 roku pokazano w Sztokholmie, Kopenhadze i Oslo. Międzynarodowy rozgłos polskiego Księcia Niezłomnego miał przypieczętować udział zespołu – w czerwcu 1966 roku – w X sezonie Teatru Narodów w Paryżu. Przedstawienie, a przede wszystkim postać don Fernanda w wykonaniu Ryszarda Cieślaka, uznano za ucieleśnienie metody Grotowskiego. (fragment Wstępu)
Anna Kuligowska-Korzeniewska
„Odlakierowany” przez Słowackiego
„Nowe Książki” 2010 nr 5
Baczyńska nazwała Księcia Niezłomnego Słowackiego może nazbyt pompatycznie – „późnym owocem romantycznego zafascynowania twórczością Calderona”. Ale ten „późny owoc” – używając tego samego porównania – zachwyca przecież dojrzałością i pięknem. Baczyńska dołącza do tej długiej listy badaczy i krytyków (m.in. Tadeusz Miciński, Tadeusz Peiper, Juliusz Kleiner, Władysław Folkierski), którzy nie mają wątpliwości co do wyższości Słowackiego nad Calderonem. We Wstępie do dwujęzycznego wydania Księcia Niezłomnego otrzymujemy zatem szczegółowy opis metody translatorskiej Słowackiego.
Przeczytaj całą recenzję